"Mau lẹ, kịp thời, nổ ra đúng lúc phải nổ" - cố Tổng Bí thư Trường Chinh từng
nói về thời cơ của Cách mạng Tháng Tám.
Điều đó giải thích vì sao một nội dung quan trọng của Hội nghị Trung ương 8 là chủ trương thành lập Mặt trận Việt Minh, từng bước giác ngộ các giai cấp trong cộng đồng dân tộc và tập hợp các tầng lớp nhân dân vào các đoàn thể cứu quốc, tạo thành một sức mạnh chính trị rộng lớn và vững chắc.
Trải qua 4 năm kiên trì giác ngộ các tầng lớp nhân dân về mục tiêu đánh Pháp - đuổi Nhật và không ngừng mở rộng các đoàn thể cứu quốc trong Mặt trận Việt Minh, đến giữa năm 1945, cách mạng Việt Nam đã đứng vững trên nền tảng chính trị của toàn dân từ thành thị đến nông thôn. Từ trung tuần tháng 8-1945, sức mạnh chính trị đó không những đã quyết định thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa mà còn là lực lượng hậu thuẫn vững chắc, có ý nghĩa quyết định sự tồn tại của chế độ dân chủ cộng hòa non trẻ trước sự uy hiếp từ nhiều phía của các loại kẻ thù sau khi chính quyền về tay nhân dân.
Chuẩn bị chu đáo
Thứ hai là khẩn trương, nhưng thận trọng chuẩn bị chu đáo, toàn diện.
Phương châm chỉ đạo xuyên suốt cả quá trình chuẩn bị tiến tới vũ trang khởi nghĩa giành chính quyền là người trước - súng sau, thể hiện tính biện chứng trong mối quan hệ giữa chính trị và quân sự, giữa con người và vũ khí, giữa tinh thần giác ngộ của quần chúng và binh khí kỹ thuật, thể hiện sự coi trọng sức mạnh chính trị của quần chúng trong khởi nghĩa vũ trang.
Với sự ra đời của Mặt trận Việt Minh, Đảng chủ trương trước hết phải gây cơ sở chính trị vững chắc và rộng khắp làm chỗ đứng chân cho các lực lượng chính trị quần chúng; Lực lượng vũ trang chỉ ra đời trên nền tảng vững chắc của cơ sở chính trị và lực lượng chính trị; mọi hoạt động trong thời kỳ đầu của các đội vũ trang trước hết phải nhằm gây thanh thế cho lực lượng chính trị, cũng tức là tạo thêm điều kiện cho cả lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang cùng phát triển theo định hướng "khơi thêm nước cho cá vẫy vùng".
Hội nghị lần thứ 8 của Ban chấp hành Trung ương Đảng rút ra được những kết luận đầu tiên về khả năng tổ chức Mặt trận Việt Minh trên một vùng rừng núi được chọn làm nơi đứng chân của cách mạng những ngày trứng nước. Tiếp đó, trải qua hơn ba năm kiên trì vận động, từ vùng rẻo cao đến “vùng thấp” thuộc các châu huyện trên vùng rừng núi Cao Bằng, ta dần dần gây dựng được những thôn bản hoàn toàn, rồi tiến lên những tổng và châu hoàn toàn. Trên cơ sở chính trị vững chắc đó mà các đội vũ trang ra đời ở từng thôn bản, rồi từng châu và cuối cùng là việc thành lập đội vũ trang tập trung đầu tiên của cách mạng - Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân.
Trải qua bốn năm (tháng 5-1941 đến tháng 5-1945) hoạt động tách biệt, hoàn toàn không có liên lạc giữa hai bộ phận Trung ương (Hồ Chí Minh ở Cao Bằng và Thường vụ Trung ương ở miền xuôi), việc ra đời của căn cứ địa Tân Trào (Tuyên Quang) mùa hè năm 1945 là điều kiện thuận lợi để tập thể Ban chấp hành Trung ương thống nhất nhận định tình hình trong và ngoài nước trong giai đoạn cuối của Thế chiến 2 và quyết định những bước đi tiếp theo, nhằm gấp rút chuyển cách mạng từ giai đoạn tiền khởi nghĩa (cách gọi thời đó) sang Tổng khởi nghĩa trên toàn quốc: Thống nhất lực lượng vũ trang cách mạng (Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân và Cứu Quốc quân) thành Quân giải phóng; đẩy mạnh phong trào chiến tranh du kích cục bộ, khởi nghĩa từng phần, giành chính quyền trong các địa phương có điều kiện; lập Khu giải phóng để thống nhất chỉ đạo, chỉ huy phong trào toàn quốc; mở Trường Quân chính kháng Nhật nhằm gấp rút đào tạo cán bộ phục vụ cho Tổng khởi nghĩa…
Theo đồng chí Trường Chinh, "
chuẩn bị chu đáo và đúng nguyên tắc, đó là một ưu điểm lớn của Cách mạng Tháng Tám".
Hành động kịp thời
Thứ ba là nhạy bén đánh giá tình hình, nắm bắt trúng thời cơ, hành động kịp thời, đúng lúc.
Mùa thu năm 1944, Thường vụ Trung ương dự kiến cuộc xung đột Nhật - Pháp trước sau sẽ nổ ra. Cuộc đảo chính Nhật - Pháp đêm 9-3-1945 đã chứng minh dự kiến đúng đắn của Đảng, chứng minh sự nhạy bén trong việc “bắt mạch” tình hình để kịp thời đề ra chủ trương thúc đẩy phong trào tiến tới.
Hội nghị Thường vụ Trung ương mở rộng họp giữa lúc tiếng súng đảo chính đang nổ và bản Chỉ thị Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta (đề ngày 12-3-1945) ra đời, định hướng lãnh đạo rất đúng đắn và kịp thời. Bản chỉ thị đã tạo nên một bước ngoặt lịch sử. Phong trào cách mạng chuyển từ thời kỳ vận động chính trị là chủ yếu sang thời kỳ phát động đấu tranh vũ trang, khởi nghĩa từng phần, giành chính quyền ở các địa phương cơ sở.
Thực tế cho thấy, nghệ thuật nắm bắt tình hình và nghệ thuật chỉ đạo chớp thời cơ cách mạng của Đảng thể hiện trong hai bối cảnh khác nhau: Khi nhận thấy điều kiện chưa chín muồi thì kiên quyết phản đối mọi chủ trương manh động để bảo toàn lực lượng cách mạng; nhưng khi phát hiện “tình thế trực tiếp cách mạng” đã xuất hiện thì kịp thời động viên quần chúng nhân dân quyết tâm vượt mọi khó khăn để đánh đòn quyết định, giành thắng lợi cho cách mạng.
Nét đặc sắc của nghệ thuật đánh giá tình hình và chớp thời cơ của Đảng trong Cách mạng Tháng Tám là ở chỗ: Cuộc Tổng khởi nghĩa không nổ ra trước ngày Nhật Bản đầu hàng, để quân đội Thiên hoàng không còn vị thế để can thiệp vào nội tình Việt Nam. Cuộc Tổng khởi nghĩa cũng không nổ ra sau ngày quân Tưởng đã vào miền Bắc, buộc tướng lĩnh Quốc dân đảng Trung Hoa phải “nói chuyện” với Chính phủ lâm thời, đại diện cho nước Việt Nam đã có chủ sau Tổng khởi nghĩa thắng lợi.
Nhận xét về thời cơ của Cách mạng Tháng Tám, Tổng Bí thư Trường Chinh nói: "
Mau lẹ, kịp thời, nổ ra đúng lúc phải nổ, đó là một ưu điểm nữa của Cách mạng Tháng Tám".
Ba bài học trên đây liên quan hữu cơ với nhau, tạo thành một thể thống nhất, nói lên bản lĩnh và nghệ thuật lãnh đạo của Đảng những năm 1941-1945 (từ Nghị quyết Trung ương 8 đến Quân lệnh Tổng khởi nghĩa). Đó là quá trình kiên trì giáo dục giác ngộ và tổ chức quần chúng, dựa vào sức mạnh đoàn kết của toàn dân đã được giác ngộ để không ngừng chủ động chuẩn bị, nhằm tạo thế mới và lực mới cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, thúc đẩy điều kiện chủ quan chín muồi, làm cơ sở để khi điều kiện khách quan thuận lợi xuất hiện thì kịp thời chớp thời cơ động viên toàn dân nổi dậy giành chính quyền trong cả nước.
Điều đó giải thích vì sao chỉ trong vòng hai tuần (từ trung tuần đến cuối tháng 8-1945), Tổng khởi nghĩa đã nổ ra dồn dập và giành thắng lợi nhanh gọn từ địa phương này đến địa phương khác, từ thành thị đến nông thôn, trong cả nước.
Theo Trần Trọng Trung - Quân đội Nhân dân
Tiêu đề và các tiêu đề phụ do VietNamNet đặt
Nguồn bài viết : AFB Điện Tử
